Ei (jule)rose sprunge

Ja, eg juksar litt. Bildet er tatt i vår, men det er likefullt ei julerose og med den vil eg ønske alle god jul! I Blåbærhagen har me godt over 20 cm snø, og har frå no av tenkt å halde oss her i ro og fred resten av julehelga. Fire slag julekaker er bakt, julevørterbrødet står til heving, spiced beef skal på kok i morgon tidleg og pinnekjøttet ligg snart i vatn. Julegrana står i kjellaren og skal opp i stova i løpet av kvelden for pynting, og småfuglane har fått ut heimelaga luksusmeisebollar. Mannen i huset har vaska golv og bore ved. Eg trur me er klare. Håpar alle som les dette får ei julefeiring akkurat slik dei ønskar seg den!

Kransar

Eg laga meg eit par kransar her om dagen, med materialer frå skogen og hagen. Det einaste som ikkje kom herfrå var ei grein med kristtorn som me henta hos søstra mi som bur i kristtornland. Me var der helga for to veker sidan for å hente juletre i skogen, ein nyetablert tradisjon som me håpar skal bli langvarig. Ho bur på eit småbruk med tilhøyrande skog og der er ein del smågraner også. I og med at skogen mild sagt er i brattelia kunne ikkje eg vere med med opp i år. Men mannen min ordna saken, og var flink og tok med kristtorn til meg også. Han veit kva eg vil ha, den fyren! Gran og kristtorn vart parkert utanfor huset ved nedkomsten frå fjellet mens ekspedisjonen fòr inn for å varme seg på kaffi og julekaker, det var surt og sterk vind den helga. Trur du ikkje kristtorngreina mi blåste metervis avstad rett inn i kalkungarden der den umiddelbart vart hoppa på av to svære bronsekalkuner som syns bæra såg veldig fristande ut... Resultatet var at eg har omlag seks bær igjen på kransen min.

I slle fall, den store kransen som heng på inngangsdøra er mose på halmkrans, blåbærlyng, tyttebærlyng, einer med bær, gravmyrt, lav og kristtorn. Så ville eg lage ein til, den er enklare men med stort sett same materialer berre på ein krans av vridde kvistar. Den heng på hønsehuset, fjørfeet set nok pris på litt julestemning tenker eg.

I går...

...var ein nydeleg dag, det beste var nesten tåka som kom veltande opp frå dalen på morgonen. Eg gjekk ut og tok nokre bilder, og prisa meg igjen lukkeleg for å ha skogen 30 meter bak huset. Til og med no som eg er så dårlig til beins kan eg få meg gode uteopplevingar utan å anstrenge meg for mykje.

Når me lengtar mot vår

Her i huset fann me ut at det var på høg tid med skikkelig backup av alle foto, og etter anbefaling frå ein kollega som kan sine ting har me valt smugmug.com. Sofabunden som eg er er overføring av bilda ypperlig aktivitet for meg om dagen, det tar si tid å laste opp eit par år med foto... Det blir fine gjensyn med gode minner, og veldig oversiktlig å organisere alt sammen i eit elektronisk album. Nokre finesser får ein med på kjøpet, som f.eks. lysbildeframvisningar ein kan lime inn i bloggen! Så her er blomstring frå april i år, eg ser det og gler meg stort til neste vår...

Adventspynt frå skogbunnen

Anne på Moseplassen oppfordrar til å legge ut bilder av dekorasjonar, kransar og slikt i desse juletider. Og det kan ein jo! Som ho peiker på er det mykje sånt ute og går i bloggane no, sjølv er eg nok ikkje like opptatt av å pynte, stæsje og style som mange andre. Me har ein gamal adventsstake i messing, ganske kjedelig i grunnen. I år ville eg gjøre ein ny vri så eg fann fram eit gamalt Figgjofat eg kjøpte på loppis for mange år tilbake, og stavra meg ut i skogkanten for å sanke materialer. Mose, blåbærlyng, lav, mispelbær, gravmyrt, nokre furukongler og eit blad frå ei av julerosene får gjøre nytta denne gongen. Den gamle staken blei satt oppi fatet og dekka av alt det grøne, blada og lyngen dandert rundt om kring og vips så var det noko nytt. Sikkert ein smule brannfarlig men då får me heller passe godt på.

Bilder inne er vanskeleg i denne mørke tida, men eg gjorde eit forsøk, og jammen kom ikkje skuggen av julestjerna med også, heilt til venstre!

Lite haging men nytt prosjekt

Eg har fått ei utmerking frå Røsslyng, det var då veldig hyggelig! Så skal ein finne 15 nyoppdaga bloggar å sende den vidare til men der må eg innrømme at eg slit litt. Har ikkje tid til å finne så mange nye bloggar for tida, og dei faste som eg følger med på har visst fått denne allereie. Kanskje eg kjem tilbake til det ein annan gong? Uansett, takk Røsslyng!

Ute regnar det, min hageaktivitet for tida strekk seg ikkje lenger enn å gå ut og mate høner og ender kvar morgon. Og då går eg høgst forsiktig med museskritt for å ikkje skli i den bratte, glatte, blaute bakken. Hvis eg dett kjem eg meg sannsynlegvis ikkje opp igjen... Det står dårlig til med bekken og rygg, eg klarar såvidt å stavre meg rundt i huset. Skal eg lengre av gårde må eg ha med krykker. I tillegg har eg vore fryktelig forkjølt og hosta meg gjennom nettene. I det heile tatt er det ikkje mykje med meg for tida, men no er det berre sju veker til termin og når ungen kjem ut reknar eg med at formen tar seg opp!

Men dagane fyller eg jammen likevel, sjølv om eg er sjukmeldt og sjelden ute av huset. Eg har kasta meg over eit nytt prosjekt som er akkurat passe utfordrande for meg på dette stadiet, det er jo viktig å halde dei små grå i ei viss aktivitet. Og når januar har passert, guten er fødd og me har vent oss til ny kvardag, då har eg tenkt å begynne å tenke på hagen igjen...

Legg ved eit bilde av haustblad som eg hadde tenkt å legge ut i oktober. Kom aldri så langt, og no er haustfargane stort sett vekke. Då får me heller mimre litt.

Godt reiskap er halve jobben

På tide med eit nytt innlegg no, men eg slit litt med tematikken og må innrømme at hagen slett ikkje er i fokus for tida. Då passar det bra å omtale I Gros hageblogg som har konkurranse i desse dagar! Gro driv nettbutikken I Gros Hage der eg har handla fleire gonger. Ho har blant anna levert yndlingsreiskapane mine, spade og greip frå Joseph Bentley. Det er rein fryd å jobbe med noko som ligg så godt i handa, og samtidig tar seg veldig godt ut! No har desse vore gjennom to sesongar med hard bruk her hos oss og er akkurat like beine og blanke. Eg har også denne vesle plantespaden frå Burgon & Ball, berre i lys grågrønt, og den elskar eg! Hvis eg ikkje kan finne den når eg skal plante blir det ikkje det same, den er heilt fantastisk i bruk og noko heilt anna enn stive plastreiskapar frå Fiskars og liknande. Eg ville ikkje vore foruten den. Og vakker er den også. Har visst ikkje bilde av den, det må rettast på, men eg postar likegodt bildet frå det gamle innlegget igjen:

Det er ikkje mykje graving på meg for tida, eg tilbringer mykje tid i sofaen med beina høgt og prøver å skue over den veksande magen. Og enno er det to månader igjen. Men i dag har veret ikkje vore så verst, og eg sat på ein stol i hagen og strikka ei heil stund mens veslepeonen lekte i sandkassa og mannen fiksa hønsegard. I hovudet planla eg alt som skal gjerast neste år, når eg skal vere heime i permisjon. Peonbed, gjøre ferdig steinbedet, opparbeide bergskarva framfor huset, utvide kjøkkenhagen, omrokering i staudebeda, plante pil, roser, frukttre. Og det var vel noko meir og, trur eg... Gjett om eg gler meg.

Sju tilfeldige fakta

Sigrid og Berit har gitt meg ei utmerking med tilhøyrande utfordring; eg skal fortelje sju ting om meg sjølv.

1. Eg skal få avkom nr. 2 om to-tre månader, dei seier det er ein gut og han gjør seg allereie bemerka ved å ta førligheita frå mor si så ho ikkje kan få satt alle løkane som ligg på vent i kjellaren.

2. Eg har heldigvis ein ualminnelig snill mann som gjør det meste for å halde meg fornøyd, det inkluderar setting av nevnte løkar no til helga.

3. Eg får ei sterk oppleving av glede når eg kan henge klesvasken ut til tørk i hagen.

4. Eg er fødd dagen etter at Jens Bjørneboe døydde.

5. Til tross for skrøpelig bekken og krykker syns eg det er ganske kjekt å vere gravid, men gler meg likevel til eg kan gå med høyhælte sko og snertne kjolar og drikke calvados igjen.

6. Eg gler meg også til i morgon, då skal eg på loppemarknad og det er ein av favorittsyslane mine.

7. Eg klarar ikkje for alt i verda å finne ein vegglampe eg likar til den litt for mørke stova vår.

Denne her ser ut til å ha vore på runde hos dei fleste, så eg sender den ikkje vidare til nokon spesiell. Om nokon skulle føle seg kalla, så værsågod!

Fjørfe i haustlys

Moskusendene har blitt store, dei er ikkje like tamme men ganske trivelege likevel. Det ser ut til å vere ein (skinande) kvit andrik og ei mørk and.

Desse er klekte litt vel seint på sommaren, i august. Strengt tatt burde dei hatt heile sommaren på å feite seg opp til vinteren, tippar dei ville tatt knekken på ein del sneglar då. No er det ikkje så mange igjen til dei, men dersom dei kjem over ein går den ned med overraskande stor appetitt. Både små åkersneglar og store, sleipe, brune beist. Så etter mi vurderingsevne er moskusanda slett ikkje oppskrytt som sneglejegar! Sjå berre her kor dei kjemmer seg gjennom graset:

Hønene har sakka litt akterut når det gjeld verping, men det er allikevel stort sett to-tre egg kvar dag. På ettermiddagen får dei sleppe ut frå hønsegarden eit par timar. Tanken er at dei skal halde seg oppe i skogkanten og rote rundt etter mat, men sanninga er vel at dei føretrekk beda mine. Då er det greit å ha ein liten hønsegjetar som kan passe på dei. Bildet er frå ein solskinnsdag i helga som var så fin at me måtte fram med is. Og i ein toårings univers er det jo innlysande at hønene må få smake! Det ville dei heldigvis ikkje, brødskalkane var meir interessante. Men det sto altså ikkje på generøsiteten, og det teiknar jo godt for framtida, synest eg.

Haust og hausting

Det har ikkje vore mykje til matauk i Blåbærhagen i år. Den kalde og våte sommaren gjorde ikkje godt for grønsakshagen, og stadig dårlegare form hos underteikna har ført til lite plukking av ymse frukt og bær. Hjorten maltrakterte dei to små epletrea våre og åt alt av kart. Dei nye bringebærskudda vart ødelagt av ein flokk vel frittgåande høner. Bønnene vart ikkje modne før i oktober, og så vart dei tatt av frosten nesten med ein gong.

Men eit par ting har me fått til:
- Squashplantene (2 stk) var ein stor suksess, dei gav masse fine fruktar i juli og august. Eg trur nok me hadde nokon i september også.
- Etter eit mislykka såforsøk kjøpte me ei potte med bladpersille på Bondens marknad i vår, delte den opp og planta eit felt i urtebedet. Det eksploderte! Står vel framleis omlag to kubikk persille der, uberørt av frosten. Fantastisk!
- Sådde berre ein runde med salat, men den vaks til gjengjeld bra i det kalde, våte veret.
- Sjokolademynte, grønmynte og sitronmelisse vokste alle overdådig, slik dei pleiar å gjøre, og eg tok meg saman ein sjelden solskinnsdag i september og klipte inn store buntar av alle tre og hengte til tørk. Her om dagen kom eg meg endelig til å strippe dei tørka stilkane for blad, og for ein duft som spreidde seg i huset! Særleg sjokolademynten var så aromatisk at det beint fram fekk augo til å tåre. Satsar på mykje urtete i vinter, og grønmynten brukar me dessutan mykje i matlaginga.

I dag har me ete pannekaker med rørte blåbær - frå i fjor! Det er med stor skam eg melder at me har plukka ikkje meir enn ein halv liter blåbær i år, og det var heilt og fullt mannen i huset si forteneste. Det er skralt for ein Blåbærhage. Igjen skuldar eg på dårleg ver og dårleg bekken. Men no sit eg og nippar til eit glas iskald hylleblomsaft laga i vår, og kjenner den liflige dufta av kokte epler bre seg omkring. Svigers hadde med ein pose nedfallseple frå Sunnmøre her om dagen, og dei putrar så fint i saftkokaren as we speak.

Så noko er det jo heldigvis, og neste år... då skal det bli bra! Me skal lage nytt grønsaksbed, plante fleire frukttre, og krysse fingrane for at me har klart å stenge hjorten ute. Krysse fingrane hardt.

Urtehaust i september

Bukettar til trøst

September var våt og trasig, det beste ein kunne gjøre med blomane var å plukke dei inn. Her er eit lite utval. Tenk at eg ikkje har likt dahlia før! Neste år blir det fleire.

Lilla og raud dahlia, erteblomar og kattehale.

Ballblom, cosmos, vivendel, rose 'the Fairy', snøbær.

Ballblom, haustanemone, roser, erteblomar, scabiosa. Og ein kvast syrinhortensia som brakk i vinden.

Feilmerka liljer

På hagemessa i år kjøpte eg ein haug med liljeløk for ein billig penge (billigsalg ein time før stengetid). Løkane vart selde i lausvekt nærmast, golvet var fullt av pappkassar med etikett pålimt sånn litt på halv åtte. Eg hadde dårlig tid og ingenting å notere med, så eg plukka løkar i spekteret kvitt-rosa-rødt for at det ikkje skulle bli fargekræsj i bedet. To av liljene var rosa, tre av dei rekk nok ikkje å sprette ut og resten ser sånn ut:

Vel er dei fine, men eg treng i grunnen ikkje så mange like... Her er dei som blei rosa:

Elles blomstrar også liljene 'Casablanca' no, den syns eg er heilt nydelig. Den rosa 'Stargazer' er avblomstra, den var også fin.

I fjor fekk eg bytteløkar av tigerlilje på Hagegal, dei blomstrar no og er også feiande flotte. Massevis med bulbillar på dei som er gitt vekk til venner og kjente, enkelte av bulbillane spirte allereie mens dei hang på stilken!

Andungane har vokse kjempemasse, dei har flytta ned i kjellaren og får kome ut og lufte seg litt kvar dag. Mannen i huset er i full gang med å planlegge andehus, så det ser ut til at dette blir permanente innbyggjarar i Blåbærhagen.

Me veit ikkje kjønn enno, hvis det er ein av kvar må me nok bytte ut andriken slik at me kan ha eit avlspar som ikkje er sysken. Moskusand skal vere svært godt til kjøt, så kanskje me blir sjølvforsynte med andesteik neste år? Ein ting er sikkert: ingen av desse to skal hamne i gryta, til det har me fått dei litt for nært innpå... Dei har blitt kjæledeggar for heile familien, og fotfølger oss rundt i hagen. Veldig kos for store ogs små.

Nytt blant folk og fe

Hagen har blitt forsømt, oversvømt og herja med av vinden sidan sist, likevel er det så frodig og fargerikt som det ikkje har vore heile sommaren. Eg velger å tenke at det er fordi eg la eit godt grunnlag tidlegare i år, så får det heller vere at eg ikkje heilt klarar å ta meg av den skikkelig no. Det blir familieforøkning her i januar, og nestemann gjør seg allereie godt bemerka gjennom vond rygg og skranglete bekken. Neste vår og sommar blir altså tilbrakt heime i permisjon, og då har eg store planar for hagen!

Me har fått nye innbyggjarar i Blåbærhagen, desse to her:

Søstra mi har moskusender, og dei klekte eit kull ungar for ca to veker sidan. Den eine ungen klarte ikkje å komme seg på beina, og blei dermed verande igjen i reiret når mora og syskena fór ut. Me tok med oss andungen og gav ho litt kjærleik, omsorg og stell og det gjorde susen, gitt! No pilar ho rundt som ei lita mus, likar å sitte på skuldra og nappe litt i øyret. Ho trudde nok ho var ein av oss, og likte svært dårlig å bli sett tilbake i pappkassen sin mutters åleine etter ei lita kosestund. Men så mykje skit som dei legg igjen etter seg er det ikkje snakk om å ha frittgåande ender inne i huset... Så etter ei veke fekk me sendt hit eit av syskena, den gule. Me trur det er ein hann, nebbet hans er mykje større. Så no bur dei to i ei pappkasse på badegolvet, og på ettermiddag og kveld tar me heile kassen ned i stova så dei får litt selskap. Dei er heilt tamme begge to og trivst i fanget. Snart er dei store nok til å flytte ut, men me er vel litt utsikre på kva me skal gjere med dei. Skal me beholde dei eller sende dei heim att til garden? Det renn ein bekk over nabotomta her, perfekt plass for ein andedam... Og moskusender er jo kjent som gode sneglejegarar, eg har sjølv sett foreldra til desse to ta for seg av dei brune. Spørs om ikkje det blir ei lita andestamme i Blåbærhagen i framtida.

Nokre glimt frå hagen:

Raud kvann i det raud-gule bedet

Knallblå kinesisk ridderspore

Ferien over

Sommarferien er over, regnet hamrar mot taket og vinden bles surt rundt nova. Me driv med barnehagetilvenning for tida, eg er heime eit par timar mens veslepionen gjer seg kjent i nye omgivnader åleine. Me er heldige med at barnehagen ligg rett nedi hogget, den er ny og fin og har eit stort uteområde. Men eg ser at dei nyplanta frukttrea og bærbuskane har fått tett beskjæring av våre gamle venner hjortane... I Blåbærhagen har derimot hjortegjerdet gjort jobben i sommar, fleire gongar har me sett udyra snike seg langs utsida men inn kjem dei ikkje. Og kjøkkenhagen er adskillig betre i år også, når den har fått stå i fred. Men sukkerertene er treige. Eg måtte så nye etter ei uheldig hønseepisode i vår, nyspirte erter smakar jo sikkert veldig godt for ein flokk fjørfe på vandring.

I ferien har me vore mykje på farta, småturar hit og dit med eit par dagar heime i mellom. Så det har ikkje blitt gjort mykje i hagen, men noko er det jo alltid. Her står ein svær, gammal duftskjærsmin som var meir eller mindre velta utover utetrappa vår. Den trengte sårt å tynnast i, men eg hadde ikkje hjerte til å gjøre det før blomstring. Slik såg den ut for nokre veker sidan:

Heile hagen var parfymert, og det var eit vakkert syn. No står det berre litt igjen, eg håpar den rekk å sette nye skudd i år slik at det er håp om litt blomstring neste sommar også.

Elles har eg grave opp løk. Krokus, påskeliljer, pinseliljer og tulipanar. Her har stått masse klynger rundt om kring plenen, og dei trengte å delast. Når eg grov dei opp viste det seg jo at det var enorme mengder, så no har eg kjellaren full av løk og funderar på kor eg skal sette dei. Trur beint eg må kjøpe med ein løkplantar, for eksempel denne?

Blomstring i juli

Jada, det er ikkje lett å få tid til innlegg. Og no er eg egentlig for trøtt til å skrive, så det blir i staden bilderas av planter som blomstrar no (og bilda er som vanleg finast i stor versjon, så klikk gjerne på dei). Eg byrjar med to peonar, ein har eg hatt i fleire år og no blomstrar den endeleg. Eg huskar ikkje kvar den kjem frå. Den andre kjøpte eg på haustsalg i forfjor, den har namn men eg huskar det ikkje nett no. Eg synest særleg den kvite er nydeleg, den duftar også. Og eg må innrømme at eg likar desse koppforma, halvfylte betre enn dei dei heilfylte bustehovuda...

To kvite; Anemone rivularis er så fin med dei blå støvbærarane (men du må kikke godt etter for å sjå dei, blomen er liten...) og den fylte knollmjødurten (Filipendula vulgaris) er også vakker. Den siste fekk eg hos den største eksentrikaren i parsellaget eg var med i før. Og det var mange av dei (eksentrikarar altså) så det seier ikkje så reint lite.

To favorittar her også, Knautia macedonica har ikkje noko norsk namn såvidt eg veit, den anbefalar eg på det sterkaste! Mine sådde eg sjølv for ein del år sidan og no er det fine tuer med hundrevis av raude knappar på høge stilkar. Blomstrar lenge gjer dei også. Den blå er ei lerkespore men eg veit ikkje kva for ei. Omlag 50 cm høg, lysegrønt bladverk med raude flekkar på. Knall blåfarge.

Alle desse veks i same bed, eg prøver å halde det i kjølige blå- rosa- og lillafarger. Her står også denne veldig sartblå ridderspora, eg meiner den er kjøpt som Delphinium delavayi på planteloppemarknad for nokre år tilbake. Attmed den står sporeblomar (Centranthus ruber) i to fargar, sådd frå fargeblanding. I utgangspunktet var det dei knallrosa eg ville ha, men desse to er også fine, ein kvit og ein meir dempa rosa.

Det nye bedet som grensar mot hjortegjerdet og skogen skal vere sterkare i fargane, her er det lov med gult, oransje, raudt, lilla, skarprosa og anna som står til. Her har eg også ein del raudt bladverk. Det er litt tynt i bedet enno, men her er to frodige parti. Det første bildet viser blant anna den sterkrosa sporeblomen frå same frømiks som dei to over, samt eit par ulike Heuchera, ein raudblada kvann, Ajuga 'Burgundy Glow', og eit høgt gras (trur det er Miscanthus floridulus). Bildet til høgre viser ei gul lilje, gul kongslys (Verbascum nigrum), Miscanthus 'Zebrina', Heuchera 'Green Spice' og ein raud oxalis eg planta i fjor som har eksplodert utover heile bedet i år med frøplanter. Ugrasarta, ja, men den fyller fint opp i tomromma og er lett å luke vekk der eg ikkje vil ha den så eg klagar ikkje enno. Den blomstrar med gule, små blomar og eg huskar ikkje namnet nett no.

Så blei det visst litt tekst likevel, men no er det nok for i dag. Håpar eg kjem tilbake med meir snart...